Jak rozpoznać prawdziwy miód?

Gryczany, rzepakowy czy wielokwiatowy? Z dodatkiem ziół, a może owoców? Płynny lub skrystalizowany? Podobno od przybytku głowa nie boli, ale przy takim wyborze miodów można mieć nie lada dylemat. Niestety na sklepowych półkach można znaleźć również te rozcieńczane, sztuczne lub z dodatkiem syropu cukrowego, które tylko udają prawdziwy pszczeli produkt. Jak wielu z nas zwraca uwagę na to, co napisane jest drobnym druczkiem na etykiecie? A warto, bo to pierwsza informacja, która pomoże odróżnić podróbkę od prawdziwego rarytasu prosto z ula. Na co jeszcze zwrócić uwagę, by mieć pewność, że do naszego koszyka trafi produkt najwyższej jakości?

Jak sprawdzić, czy miód jest prawdziwy – etykieta

Miody, które nie mają odpowiednich oznaczeń lub są opatrzone jedynie ogólną nazwą, mogą wzbudzać wątpliwości, dlatego warto dokładnie przyjrzeć się wszystkim informacjom zawartym na opakowaniu. Najważniejsze to kraj pochodzenia, masa netto podana w gramach lub kilogramach, data minimalnej trwałości (choć prawidłowo przechowywany miód nie psuje się, taka wzmianka jest konieczna), nazwa firmy, adres, ewentualnie numer identyfikacyjny producenta, a także numer partii produkcyjnej ważny dla identyfikacji w przypadku reklamacji lub kontroli. Dodatkowe oznaczenia mogą dotyczyć sposobu przechowywania oraz przyznanych certyfikatów jakości. Niektórzy producenci dbają też o to, aby na etykiecie pojawiła się informacja, że miód ulega naturalnej krystalizacji. To ważne, bo nie zawsze płynny oznacza prawdziwy.

Czy prawdziwy miód się krystalizuje? Naturalnie!

Dlaczego chętniej kupujemy miody w formie płynnej niż te, które skrystalizowane? Głównie dla wygody, bo taki produkt możemy od razu wykorzystać w kuchni (i nie tylko). Warto jednak pamiętać o tym, że prawdziwy miód z czasem ulegnie krystalizacji. Proces ten zachodzi w różnym tempie, w zależności od rodzaju miodu oraz warunków jego przechowywania. Bardzo często „w internetach”, ale też na naszych spotkaniach edukacyjnych, słyszy się pytania o białe wykwity na wewnętrznych ścianach słoika ze skrystalizowanym miodem. Pytających nurtuje kwestia czy to aby nie pleśń i czy przypadkiem miód nie jest zepsuty. Wyjaśniamy – to wytrącone pęcherzyki powietrza które, nie dały radę uciec do góry, bo miód jest gęsty i w takiej właśnie formie zostały na ściankach słoika. Podobna sztywna jasna „pianka” pojawia się na powierzchni miodu pod zakrętką. 

Miody o wysokiej zawartości glukozy, takie jak rzepakowy czy wielokwiatowy, mogą przechodzić w formę stałą już w ciągu kilku tygodni od zbioru. Inne, jak lipowy – w kilka miesięcy. Wyróżnia się też miód akacjowy (z robinii akacjowej), który dzięki przewadze fruktozy przez długi czas pozostaje płynny. Na tempo krystalizacji wpływa również temperatura otoczenia. Miody przechowywane w chłodnym miejscu krystalizują się szybciej niż te trzymane w wyższych temperaturach. Dlatego, jeśli zimą w handlu zobaczymy miód, który wygląda na świeżo rozlany i ma idealnie płynną konsystencję, lepiej zachować ostrożność. Może to oznaczać, że był przez długi czas podgrzewany, a to może doprowadzić do utraty zawartych w nich cennych enzymów, witamin i antyoksydantów. 

Jak sprawdzić, czy miód jest prawdziwy – domowe testy

Jak odróżnić prawdziwy miód od podróbki? Choć jednoznaczną odpowiedź dają jedynie testy laboratoryjne (z pomocą przychodzą metody: mierzenia stosunku izotopów węgla 13C do 12C, spektrometryczna z wykorzystaniem chromatografii cieczowej czy spektroskopii magnetycznej rezonansu jądrowego), to możemy spróbować wykonać prosty test – i to w domowych warunkach. Wystarczy dodać łyżeczkę miodu do szklanki z wodą o temperaturze do 40°C. Naturalny produkt opadnie na dno i będzie rozpuszczać się powoli, tworząc charakterystyczne smugi. O tym, ile wody jest w miodzie, możemy dowiedzieć się, zanurzając w nim ołówek kopiowy. Jeśli zostawi on fioletowy ślad, możemy mieć pewność, że produkt był rozcieńczony. A jak sprawdzić, czy miód jest prawdziwy, syropem cukrowym lub ziemniaczanym? W pierwszym przypadku dodajemy do odrobiny miodu łyżeczkę wody i 15 ml denaturatu. Jeśli pszczeli produkt zmętnieje, to znak, że został zafałszowany. W drugim – wystarczy kilka kropel amoniaku i sprawdzenie, czy miód nie przebarwia się na brunatno (czystego amoniaku raczej nie macie pod ręką, ale woda amoniakalna jest często używana do czyszczenia i usuwania zabrudzeń, zarówno przy sprzątaniu, jak i domowym DIY).

Przynajmniej tyle mówi teoria, bo miód jest fałszowany nie tylko metodami chałupniczymi, ale też w normalnie działających fabrykach,  na skalę masową i w technikach opierających się prostym testom. Na sekwencjonowanie DNA, czyli badanie miodu pod kątem obecności w nim DNA pszczół, zapewne nasi czytelnicy pozwolić sobie nie mogą… Zresztą testy DNA też można oszukać, dodając do fałszywego miodu… zmielone pszczoły. To jest wielki biznes – oliwa, mleko i miód to trzy najczęściej fałszowane produkty spożywcze na świecie, jak podaje Food Fraud Database.

Smak i zapach, czyli jak rozpoznać prawdziwy miód 

Naturalny miód wyróżnia się intensywnym, charakterystycznym smakiem i zapachem. Lipowy ma delikatny kwiatowy aromat z nutą goryczki, gryczany – intensywny, lekko pikantny smak i głęboki, wyrazisty zapach, a w miodzie akacjowym można wyczuć lekko waniliowy aromat. Sztuczne miody, zazwyczaj produkowane na bazie syropów cukrowych, często pozbawione są tych charakterystycznych cech. Jeśli zatem miód wydaje się mdły, jednorodnie słodki i pozbawiony zapachu, warto dokładniej sprawdzić jego pochodzenie oraz sposób produkcji. Warto pamiętać o tym, że prawdziwy miód nie powinien się rozwarstwiać – wyjątkiem jest gryczany, w którym można nieraz zauważyć powstawanie płynnego miodu na powierzchni już skrystalizowanego.

Czy ziołomiód jest miodem?

Wielu pszczelarzy protestuje przed nazywaniem ziołomiodu miodem? Dlaczego? Produkt ten, który powstaje przez podanie pszczołom cukrów, wody i mieszaniny soków owocowych lub ziołowych, w świetle prawa nie może nazywać się miodem, bo nie uzyskuje się go dzięki pracy owadów zbierających nektar z żywych części roślin – jasno mówi o tym Dyrektywa UE z 20 XII 2001 roku.

Jak rozpoznać prawdziwy miód – pochodzenie ma znaczenie

Przy wyborze miodu warto zwrócić uwagę na ofertę lokalnych pszczelarzy, którym szczególnie leży na sercu, by ich produkty były pozyskiwane tradycyjną metodą, gwarantując jednocześnie ich wysoką jakość. Miód pochodzący z małych pasiek jest zazwyczaj mniej przetworzony i pozbawiony sztucznych dodatków, co sprawia, że zachowuje swoje cenne właściwości odżywcze i prozdrowotne. Nie bez znaczenia jest również to, że lokalni pszczelarze dbają o etyczne warunki hodowli pszczół, pomagając utrzymać populację tych pożytecznych owadów tak nieocenionych w ekosystemie.