Ułatwienia dostępu

Wrotycz pospolity – magiczna roślina miododajna

25 sierpnia 2022

Wrotycz pospolity - magiczna roślina miododajna

Ulubieniec lepiarek i wiedźm, znienawidzony przez pasożyty

O wrotyczu pospolitym (Tanacetum vulgar) stało się głośno, kiedy niedawno Unia Europejska wpisała go na listę roślin toksycznych i zaleciła stosowanie jedynie zewnętrzne — zawiera on bowiem tujon. Czy słusznie? Jak powiedział Paracelsus – „wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną, bo tylko dawka czyni truciznę”. Co ciekawe, inne rośliny zawierające tujon, jak chociażby piołun, nie dostały się na czarną listę. Wrotycz, choć demonizowany, jest jedną z najbardziej znanych i wszechstronnych roślin leczniczych.

Pospolity i ekspansywny

Wrotycz w Polsce jest pospolitym gatunkiem. Zazwyczaj rozmnaża się sam, na łąkach, na nieużytkach, na polach, w zaroślach i na brzegach lasów, a także na poboczach dróg i przy rzekach. Rozrasta się w duże kępy. Rozmnaża się za pomocą kłączy i jest ekspansywny. Najlepiej rozmnażać go przez podział, można też wysiewać jego nasiona bardzo wczesną wiosną — jeśli jednak się tego nie zrobi, wrotycz prawdopodobnie i tak sam się rozsieje. Jest rośliną wieloletnią. Wrotycz nie ma specjalnych wymagań co do warunków — preferuje jednak słoneczne stanowiska i przepuszczalne, suche gleby. Jest całkowicie mrozoodporny.

Wysoki przedstawiciel rodziny astrów

Wrotycz jest jednym z przedstawicieli rodziny astrowatych. Osiąga wysokość aż do 150 centymetrów. Kwitnie od lipca do września. Kiedyś nazywano go również mlecznicą lub piżmem. Ma bardzo charakterystyczne, drobne żółte kwiaty układające się w baldachy. Typ kwiatostanu wrotyczu to koszyczek, a kwiatostany wrotyczu pospolitego na pierwszy rzut oka wyglądają jak pozbawione płatków. Również liście wrotyczu trudno pomylić z inną rośliną — są duże i pierzaste. Jednak najbardziej wyróżniającą go spośród innych cechą jest jego charakterystyczny zapach — przypominający kamforę lub piżmo (stąd jedna z jego dawnych nazw), słodko-kadzidlany, podobny nieco do zapachu miodu. Zapach wrotyczu jest bardzo mocny i zazwyczaj albo się go lubi, albo nienawidzi. Na szczęście wśród nienawidzących jego woni znajdują się również komary i kleszcze, a także meszki, mrówki, muchy i mszyce.

Ochrona przed pasożytami i mocny lek na przeziębienie

Jak już zostało wspomniane, charakterystycznego zapachu wrotyczu nie cierpią szkodliwe dla ludzi insekty. Jeśli zatem chcemy je od siebie odgonić, wystarczy natrzeć skórę rozdrobnionym suchym wrotyczem lub olejkiem z tej rośliny. Można również przelać napar z wrotyczu do buteleczki i spryskiwać się taką mgiełką lub okadzać wrotyczem pomieszczenie, w którym nie chcemy komarów. Wrotycz w medycynie ludowej wewnętrznie zażywany jest, aby oczyścić organizm z pasożytów oraz dla poprawienia odporności, ma również korzystny wpływ na mikroflorę jelitową. Zewnętrznie stosowany jest w przypadku problemów ze skórą — pomaga na ropnie, łuszczycę czy po prostu suchość skóry. Jest bardzo pomocny w przypadku opryszczki — nie tylko zwalcza powodującego ją wirusa, lecz również przyspiesza gojenie ran. Posiada również właściwości przeciwgrzybiczne.

Magiczne właściwości wrotyczu

Magiczne właściwości wrotyczu

W dawnych czasach wrotycz ceniony był również za swoje rzekome magiczne właściwości. W Bretanii wypity w Poniedziałek Wielkanocny napar z wrotyczu miał zapewnić ochronę przed demonami, czarami i chorobami. Zasuszony wrotycz wsadzony do modlitewnika miał zaś sprawić, że wierny nie zaśnie na nudnym kazaniu. Rdzenne mieszkanki Ameryki nosiły zasuszony wrotycz w bucie lub przytroczony do paska — miał ochronić przed poronieniem. Co ciekawe, zbyt duża dawka wrotyczu może spowodować poronienia.

Ratunek przed warrozą

Warroza to choroba dotykająca pszczoły miodne — zarówno czerwie, jak i dorosłe osobniki. Wywołują ją roztocza Varroa destructor. Pszczoły dotknięte tą chorobą są bardzo osłabione i mogą stracić nawet 1/4 masy ciała, zaś spośród zaatakowanych przez warrozę czerwi nawet 90% może nie przeżyć zimowli. Leki na warrozę zmieniają smak miodu, dlatego pszczelarze, zwłaszcza ci z ekologicznych gospodarstw, często sięgają po alternatywne metody leczenia pszczół. Wśród jednych z nich jest właśnie stosowanie wrotyczu — należy spalić wysuszoną roślinę i okadzać nią pszczoły. Wrotycz przydaje się w pszczelarstwie również, jeśli pszczoły są zdrowe — jest jednym ze składników używanych w podkurzaczach.

Najważniejsze źródło pyłku dla lepiarki

Lepiarka wąskopasa (Colletes similis) to dziki zapylacz z rodziny pszczół. Lepiarki przypominają nieco hodowane przez człowieka pszczoły miodne — mają tułów pokryty rudawymi włoskami i czarno-żółte paski na odwłoku. Lepiarka jest od pszczoły nieco mniejsza — samice osiągają długość 9-11 mm, a samce 7,5-10 mm. Dorosłe lepiarki można spotkać od połowy czerwca do połowy września na łąkach, wrzosowiskach, w lasach i na wydmach i klifach. Mieszkają w norkach. Występują w całej Polsce. Lepiarki są owadami oligolektycznymi. Oznacza to, że zbierają pyłek tylko z kilku blisko spokrewnionych ze sobą roślin, nawet jeśli na danym terenie mają do dyspozycji inne rośliny. Jednym z ulubionych kwiatów lepiarek są właśnie wrotycze.

Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?

(5,00 / 5)
Loading…

Razem pomagamy owadom zapylającym!

Propagujemy Kodeks Dobrych Praktyk, prowadzimy działania edukacyjne, wykłady i spotkania z dziećmi i dorosłymi.

Współpracujemy z naukowcami, pszczelarzami, edukatorami i pasjonatami.

Domki dla owadów, łąki i rabaty kwietne, miejskie parki kieszonkowe, e-booki, artykuły edukacyjne,
działania CSR, pasieki firmowe, wolontariat – to wszystko dzięki naszym sponsorom i donatorom.